-
1 disputare
1) обсуждать (1. 19 D. 28, 2. 1. 18 § 26 D. 50, 4);2) вести спор, процесс, disp. de inofficioso (1. 1 D. 5, 2).ratio disputandi = subtilis ratio (1. 51 § 2 D. 9, 2).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > disputare
-
2 apex
apicis m.1) остроконечная верхушка ( lauri V); остриё, кончик, вершина, пик (montis O, Sil)a. flammae O — сноп огня, огненный язык2) высшая ступень, вершина ( dignitatum apices Amm)4) апекс ( обмотанный шерстью жгутик белой конической шапки (albus galerus) жрецов-фламинов и салиев; шапка жрецов-фламинов из шкуры жертвенного ягнёнка)apicem Dialem alicui imponere L — посвятить кого-л. в жрецы Юпитераapicem tollere H — развенчать, сбросить с вершины славы и могущества, обездолитьa. senectutis C — лучшее украшение (краса, венец) старости5) кончик (остриё) шлема, тж. шишак, шлем (ardet a. capiti V)6) знак долготы (над гласной в виде accentus acutusá вместо более позднего ā) Q, AGapices litterarum AG — чёрточки и палочки, очертания букв7) pl. письмена, рукопись ( apices sacri Sid)8) pl. тонкости, замысловатости ( de apicibus juris disputare Dig) -
3 argute
argūtē [ argutus I \]остроумно, тонко, тж. замысловато (loqui Cato; disserere, disputare C) -
4 communis
commūnis, e [одного корня с munus ]1) общий (causa, opinio C; jus gentium Nep)usus c. aquarum est O — вода есть общее достояниеcommune est, quod natura optimum fecit Pt — всё лучшее в природе принадлежит всем вместеverbum commune AG — глагол общего залога (отложительный, имеющий то действительное, то страдательное значение)genus commune грам. — общий род ( мужской и женский)syllaba c. (или anceps) грам. — обоюдный слог (т. е. то долгий, то краткий)c. hominum infir mitas C — общий (всем) людям недугparies domui utrique c. Q — общая у обоих домов стенаaliquid cum clique commune habere C etc. — иметь что-л. общее с кем-л.locus c. Pl — преисподняя (царство мёртвых, Sen публичный дом)2) обыкновенный, обычный, общеупотребительный, общепринятый ( salutatio C)vita c. C — повседневная жизньvitae c. ignarus C — не знающий жизни (не умеющий жить)sensus c. C — здравый смыслmors c. Eutr — естественная смертьmimus c. C — популярный актёрin commune — на общую пользу, для всеобщего употребления, для всех (laborare Q; conferre C; consultare T), сообща ( omnia possidere Lact), вообще, в общем и целом ( disputare O) или на равных началах( vocare honores L)3) общительный, доступный, обходительный, ласковый (omnibus C и circa omnes Eutr; infīmis Nep; erga aliquem C)4) нечистый (communibus manibus, id est non lotis, manducare panes Vlg) -
5 contra
I contrā praep. cum acc.1) против (c. aliquem pugnare Cs, disputare C; hoc non pro me, sed c. me est C; arma ferre c. aliquem Nep)c. aliquid prodesse Pall — помогать от чего-л. ( о лекарствах)c. aquam Sen и c. impetum fluminis Cs — против теченияc. aurum esse Pt — цениться на вес золота2) на(су)против, на противоположной стороне (insula, quae c. Brundisinum portum est Cs)ponere aliquid c. medium diem Col — расположить что-л. на южной стороне3) вопреки, наперекор (c. consuetudinem C; c. spem exspectationemque Sen)c. omina V — приметам наперекорc. ea Cs, Sl etc. — напротив того, наоборот4) ( = erga) по отношению (к)clementia c. minus validos PM — милосердие к тем, кто послабееII contrā adv.1) напротив (omnia c. circaque L)2) наоборотcognoscere, quid boni aut c. sit Sl — подмечать, что хорошо и что наоборот (плохо)3) напротив, со своей стороны, в свою очередьego c. puto PJ — я, напротив (же), думаюquae me amat, quam c. amo Pl — она меня любит, а я еёc. atque (ac) или quam — иначе нежели, в отличие от, наперекорc. atque ante fuerat C — в отличие от того, что было раньшеc. atque esset dictum C — вопреки договорённости4) лицом к лицу (aliquem c. aspicere V или intueri Pl, L)venire c. J — встретиться лицом к лицу5) по весу, на весauro c. constare Pl etc. — цениться (быть) на вес золота6) иногда почти в смысле adj.c. subsidium T — противодействующее средство, контрмера -
6 contrarius
I contrārius, a, um [ contra ]1) лежащий напротив, противолежащий (collis Cs; tellus contraria Phrygiae O)contrārium (= adversum) vulnus T — рана на груди (в грудь)2) противный, обратный, встречныйc. ventus Q — встречный ветер3) противоположный (opiniones Q; casus C)nihil est tam contrarium rationi et constantiae, quam fortuna C — ничто так не противоречит рассудку и порядку, как случайностьdisputare in partes contrarias C — спорить, за и против4) враждебный, вражеский (alicui V, Ph)c. ictus C — вражеский удар5) вредный, гибельный (loca avibus contraria Lcr; hoc facere contrarium est Col)II contrārius, ī m.противник, враг (alicujus, alicujus rei Vtr etc.) -
7 dialectice
I dialecticē [ dialecticus ]диалектически, диалектическим методом (d. disputare C; probare O)II dialecticē, ēs f. = dialectica I -
8 exiliter
exīliter [ exilis ]1) слабо ( disputare C); скудно, мало ( exilius de aliqua re dicere C)2) сухо, вяло (annales e. scripti C) -
9 exquisite
exquīsīte [ exquisitus ]1) точно, тщательно, аккуратно, основательно (accurate et e. disputare C)2) изысканно, отлично (eleganter atque e. dicere aliquid Q) -
10 jejune
-
11 pars
partis (изредка acc. im, abl. ī) f.1) часть (corporis, urbis C; civium Cs; diei Nep; de nobis, ex illis C)parte PM etc. и in parte Q — частью, отчастиmajor p. C — большая часть, большинствоdimidia p. C, Sl etc. — половинаtertia p. Cs — одна третьduae partes C — две третиtres partes Cs — три четвертиnovem partes Sl, Nep — девять десятыхmultis partibus C — во много раз, гораздоpartes facere C — делитьpartem facere Dig — составлять или получать частьpartes rei C — подробности, деталиmagnam (bonam) partem или magna (ex) parte Lcr, C, L etc. — в значительной частиex (in) parte C, Cs etc. — частью, частичноaliquā (ex) parte C, PJ — в некоторой части или в известном отношенииnullā (ex) parte O, Q — ни в какой степени, нисколькоnon minimam partem Lcr — не в малой степени или совсем нередкоdecem partes dicere Pt — уметь делить (числа) на десять, т. е. усвоить начатки арифметики2) участие, доляin parte alicujus rei esse L — принимать участие в чём-л.partem habere in (ex) aliquā rē C — быть участником чего-л.plus quam pro parte laborare O — работать больше положенного (т. е. изо всех сил)3) область, край (pagi partesque Cs; partes orientis C)in utramque partem или ab (ex) utraque parte Cs etc. — справа и слеваomnibus (in) partibus C, Cs etc. — везде, повсюдуquā ex parte? C — с какой стороны?, где?in eā parte C — тамquam in partem C — кудаin eam partem C — туда, перен. в том смысле (что) или с тем (чтобы)5) отношениеomni (ex) parte, in omnes partes C, omnibus partibus C , Cs или in (ab) omni parte C, O, L, H — во всех отношениях, совершенно, всецелоin utramque partem C etc. — в обоих случаяхnullam in partem C etc. — ни в каком отношенииin utramque partem (или in contrarias partes) disputare C — спорить за и против6) вид, род, раздел7) преим. pl. партия (partes optimatium et popularium C; partes Sullanae Nep)a parte alicujus esse C, Sl — быть на чьей-л. сторонеnullīus (neutrīus) partis esse (или se in nullam partem movere) C — быть нейтральным8) pl. театр. рольprimae partes Ter, C — главная рольalicujus partes agere C — играть чью-л. рольvocare ad partes aliquem J — выводить (изображать) кого-л. в литературном произведении9) pl. должность, обязанность, задача, долг ( partes imperatoriae C)defensionis partes suscipere (sibi sumere, obtinēre) C — взять на себя обязанности защитникаres est mearum partium или meae sunt partes C — это относится к моим обязанностям10) участник (Consus, p. ingens belli V)11) член ( partes corporis Sl)pars obscena( partes obscenae) O и naturae partes Ph — genitalia -
12 profane
нечестиво, кощунственно ( de divinitate disputare MF) -
13 remisse
remissē [ remissus ]2) тихо, спокойно, мягко ( disputare C)3) в шутку, для отдыха (r. vel serio Su) -
14 secundum
I adv. [ secundus ]1) за, позади, следомs. ire Pl — следовать, идти за (кем-л.)2) во-вторых VrII 1. secundum praep. cum acc.2) вдоль (copias ducĕre s. flumen Cs)s. lectum concĭdĕre Ap — упасть рядом с кроватьюs. pedes statuae Pt у — подножия статуиaliquid s. viam ponĕre Pt — положить что-л. на краю дороги2.во времени или по порядку: тотчас же после, вслед за (s. Calendas Januarias C)s. eă C, Sl — тотчас же после этого, вслед за этимs. quiētem C — погрузившись в сон, во сне3. перен.1) сообразно, соответственно, в согласии с, по (s. legem facĕre aliquid Q; s. aliquem sentire Su; s. naturam vivere C, Sen)s. dignitatis suae gradūs Ap — в порядке возрастающей важности2) юр. в пользу (s. aliquem rem judicare C; s. causam alicujus disputare C)III secundum, ī n.успех, удача ( si aliquid secundi evenisset Nep); pl. счастливые обстоятельства, успехи L, H, T -
15 uberius
ūberius adv. compar. [ uber ]1) обильнее, богаче (u. provĕnit seges O)2) обстоятельнее, подробнее ( disputare C) -
16 apex
1) верх, dignitatis procons. (1. 3. C. 12, 22). 2) юридическая тонкость, de apicibus juris disputare (1. 29. § 4. D. 17, 1). 3) письмо: apices augusti, sacri, caelestes, divini, рескрипт императора (1. 6 § 4. D. 2, 8. 1. 5. C. 8, 49. 1. 5. C. 11, 42). -
17 disputo
, disputavi, disputatum, disputare 1рассуждать, обсуждать, спорить
См. также в других словарях:
disputare — DISPUTÁRE, disputări, s.f. Faptul de a (se) disputa (2). – v. disputa. Trimis de LauraGellner, 13.09.2007. Sursa: DEX 98 DISPUTÁRE s. desfăşurare. (disputare unui meci de baraj.) Trimis de siveco, 05.08.2004. Sursa: Sinonime disputáre s. f.,… … Dicționar Român
disputare — [dal lat. disputare ] (io dìsputo, ant. dispùto, ecc.). ■ v. intr. (aus. avere ) 1. a. [lo scambiarsi vivacemente opinioni, anche con la prep. con della persona con cui si disputa: d. di filosofia ] ▶◀ dibattere, discutere, ragionare. b. [dar… … Enciclopedia Italiana
disputare — index discuss, dispute (debate) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
disputare — di·spu·tà·re v.intr. e tr. (io dìsputo) CO 1a. v.intr. (avere) discutere sostenendo la propria opinione contro quella altrui: disputare di, su qcs. | estens., litigare Sinonimi: argomentare | altercare, questionare. 1b. v.intr. (avere) contendere … Dizionario italiano
disputare — {{hw}}{{disputare}}{{/hw}}A v. intr. (io disputo ; aus. avere ) 1 (raro) Discutere di qlco. contrapponendo la propria opinione a quella altrui: disputare di politica; SIN. Discutere. 2 Competere, gareggiare: disputare con i colleghi per una… … Enciclopedia di italiano
disputare — A v. intr. 1. ragionare, discutere, trattare, parlare, argomentare, discettare, questionare, polemizzare 2. (+ per + qlco.) competere, gareggiare, combattere (fig.), correre B v. tr. 1. (raro) esaminare, discutere … Sinonimi e Contrari. Terza edizione
bonae fidei non congruit de apicibus juris disputare — /bowniy faydiyay nog ksggruwst diy eypissbss jurss dispyuwteriy/ It is unbecoming to (or incompatible with good faith to) discuss (insist upon) the extreme subtleties of the law. A maxim which may be more freely rendered as meaning, To insist on… … Black's law dictionary
bonae fidei non congruit de apicibus juris disputare — /bowniy faydiyay nog ksggruwst diy eypissbss jurss dispyuwteriy/ It is unbecoming to (or incompatible with good faith to) discuss (insist upon) the extreme subtleties of the law. A maxim which may be more freely rendered as meaning, To insist on… … Black's law dictionary
disputer — [ dispyte ] v. tr. <conjug. : 1> • XIIe; lat. disputare « discuter » I ♦ V. tr. ind. 1 ♦ Vx ou littér. Avoir une discussion. ⇒ discuter. Disputer d un sujet, sur un sujet avec qqn. Disputer d une question. ⇒ débattre. PROV. Des goûts et des … Encyclopédie Universelle
contendere — con·tèn·de·re v.tr. e intr. (io contèndo) 1. v.tr. AU cercare di ottenere in competizione con altri: contendere il posto a qcn., una postazione al nemico | contendere un diritto a qcn.: non riconoscerglielo, negarglielo Sinonimi: disputare.… … Dizionario italiano
disputa — DISPUTÁ, dispút, vb. I. 1. tranz. (Despre persoane, grupări sau colectivităţi; construit cu dativul pronumelui) A lupta pentru dobândirea unui lucru, pentru întâietate, a fi în concurenţă, în rivalitate pentru...; a rivaliza. 2. refl. (Despre… … Dicționar Român